Home » Limba Sarda » Cossu Salvatore - rettore di Ploaghe » De su Mastru de Ischola (Elementare)

Immagini del paese

Immagine 013.jpg

Statistiche

Tot. visite contenuti : 11349599

Notizie del giorno

 
De su Mastru de Ischola (Elementare) PDF Stampa E-mail
Valutazione attuale: / 7
ScarsoOttimo 
Mercoledì 19 Novembre 2014 23:56

de Bainzu Cossiga, teologu zaramontesu e rettore de Piaghe

 

I precetti che seguono furono scritti e pubblicati circa un secolo e mezzo fa dal teologo Salvatore Cossu (1799-1868), chiaramontese e per lunghi anni rettore di Ploaghe. La figura del Maestro delineata dal Cossu è quanto di meglio ci si potrebbe augurare di avere come guida di un bambino, negli anni della formazione. Ovviamente avuto riguardo ai tempi e al contesto nel quale quell'uomo colto e amante della lingua sarda è vissuto.

Richiamiamo l'attenzione del lettore sul sardo logudorese armonioso e latineggiante usato dal Rettore Cossu, lontano mille miglia da quella specie di pastrocchio che è 'sa limba sarda comuna', concepita in laboratorio, priva di una qualunque musicalità ed espressività. Che sono proprie delle lingue parlate dal Popolo; e non anche di quelle artificiali, frutto di compromessi meschini e non sempre limpidi.

Da notare, infine, l'uso delle lettere maiuscole per i termini Iscola, Mastru, Iscolanos, ecc.

Il testo si compone di domande e risposte. Rivolto a un pubblico non acculturato, è comprensibile da chiunque. (c.p.)

---

Domanda: Ite est su Mastru de Ischola?

Risposta: Su Mastru de Ischola est unu segundu Babbu, qui educat ad sa Religione et ad sa Sociedade sos pizzinnos, dulce isperantia de sa Ecclesia et de sas familias in sa generatione ventura; motivu pro su quale est una de sas personas piùs rispectabiles et charas in unu Populu.

D: Quales sunt sos obbligos particulares qui tenet?

R: Essende tres sos objectos de s'importante officiu sou, quales sùnt sa Religiosa, sa Litteraria et sa Civile educatione elementare; pro cussu ad tres puru si reduint sos obbligos paeliculares de su Mastru de Ischola, et sunt sos sighentes:

1. Insinzare, et cum modu facile breve et giaru explicare sa Doctrinetta de sa Diocesis, consistente in su qui si devet crere, observare, rezzire et dimandare dae Deus, imprimende costantemente, cum su bonu exemplu sou et cum sa boghe, s'amore ad sas virtudes et s'horrore ad sos vitios, in su teneru coro de sos Ischolanos suos, additendelis ad bon'hora su veru caminu de su Chelu, pro su quale sunt creados.

2. Juxta su methodu adprovadu et ordinadu dae sos Superiores, insinzare bene ad legere, iscriere, et contare, industriendesi cum patientia, amore, et diligentia, attales qui ogni Ischolanu apprendat sa prescripta instructione elementare.

3. Impignaresi cum coro paternu ad formare, in quantu da ipse dependet, unu bonu caracter ad sos discipulos suos, per mesu de s'educatione civile, inculchendelis frequentemente sa sabiesa in sos faeddos, sa cortesia in sos tractos, s'affabilidade in sos modos, sa pulidesa in sa persona et bestires, sa bona creantia cum totu. Et pro resessire in s'intentu sou, su Mastru, substenzende un'aèra de modesta auctoridade, si devet istudiare de si balanzare sa voluntade de sos discipulos cum s'affectu, dulcura et persuasione, adaptada ad sa diversa indole et temperamentu ipsoro, senza indebitas partialidades[1].

Sos obbligos poi de sos Ischolanos sunt andare ad Ischola, ogni die ad s'hora sua, istare attentos et applicados, amare et rispectare, comente ad unu Babbu, su Mastru, ponzèndeli mente cum docilidade in ogni cosa, qui riguardat s'istudiu, sos bonos costumenes et s'educatione ipsoro.

 


Cfr. CATERINA SATTA – ANGELINO TEDDE, I diveri del cristiano nelle opere di lingua sarda del rettore di Ploaghe Salvatore Cossu (1799-1868), ed. Associazione Culturale Alcide De Gasperi, Sassari 2007, pagg. 222-224



[1] Sos sensados advertimentos (jà istampados in italianu pro ordine de su Guvernu) dados ad su Mastru de s'Ischola de Bunnannaru dae su Theologu Rectore Mauritiu Serra sunt adaptadissimos pro qui unu Mastru disimpignet s'offìciu sou cum meritu et gloria propria, cum grande bene de sos pizzinnos et cum fundada isperantia de si bider, in sos Populos nostros, multiplicados sos bonos christianos et i sas personas garbadas et capaces de si fagher honestamente sos factos suos.

Ultimo aggiornamento Giovedì 20 Novembre 2014 00:35
 

Aggiungi un commento

Il tuo nome:
Indirizzo email:
Titolo:
Commento (è consentito l'uso di codice HTML):