di Salvatore Patatu
Una die tiu Giuanne Seu est andadu cun Peppe Sotgiu a cantare a Roma a su Teatro Tenda, accurtzu a sa Zecca di Stato, inue frabbicaian su 'inari. Sa gara duraiat duas dies e l'aiat organizada unu marisciallu in pintzione, chi si naraiat Antoni Pisu e fit campidanesu.
Cust'òmine fit intraprendente e s'aia fattu sos contos sighende custu arrejonu: "In Roma ch'at, da pius a mancu, 30.000 emigrados sardos; si su 20% de custos benin a sa gara, tra tottas duas dies, bendimus semiza bugliettes; a milli francos s'unu, incasciamus ses milliones." Aiat puru invitadu unu bellu cuncordu pro aumentare s'armonia e sa bellesa de sa gara; custu cuncordu, in sas pasadas de sos poetes, cantaiat cantones a tenore e nde carraiat attera zente, mascamente sos emigrados de sa Barbagia, de su Goceanu e de sa Baronia. Sas ispesas fin mannas meda, ca sos poetes e su tenore, non solu cherian pagados, ma los devian puru istranzare in albergos de lussu. E poi bi fit puru s'affittu de su treatu.
Antoni Pisu si la campugliaiat cun una bona pintzionedda de marisciallu e s'indellettaiat a fagher amministradore de calchi condomìniu. Parte de sas ispesas las at antibitzadas da busciacca: ispesas de viaggiu, sa pubblicidade e sas cabarras pro s'affittu de su treatu; e parte las deviat pagare da s'incasciu. Aiat s'isettu e s'ispera de nde 'ogare non solu sas ispesas, ma puru de bi 'alanzare calchi soddareddu. Soddareddu, calchi milioncinu. E tando su 'inari fit dinari.
Aiat fattu fagher sos manifestos e sos buglettes de invitu e aiat fattu pònnere s'avvisu in su Messaggero. Grascias puru a su cìrcolo de sos sardos chi bi fit in Roma e a un'ass'otziatzione chi faghiat cabu a unu partidu polìtigu presente in su guvernu de tando, sa zente bi deviat recuire che su 'aldureu in Sassu Altu.
Sa prima serada, in chenabura, de sos tremiza ispettadores chi aisettaian, si nd'at presentadu una bindighina, chi non pagaian mancu su chi 'endiat sos bugliettes e sa maschera chi los istratzaiat. Totta sa culpa fit de sa die metzana e die de tribagliu. "Cras est sàpadu e su treatu s'at a pienare che ou. Non ch'at a istare totta sa zente, comente amus a fàghere! S'incasciu totale non càmbiat pro nudda". Naraiat Pisu lamentèndesi pro su pagu afflussu de sa zente.
Su die infattu, sàpadu sero, a sas noe pretzisas, su fiottu de zente chi s'est presentadu no arriviat a vinti pessones e a Pisu, aggiummai, non li 'enit un'nfartu, pensende a tottu sas ispesas antitzipadas e a cussas ancora de pagare. De fronte a su treatu, addainanti a su portale de su palattu de sa Zecca, una guàrdia in livrea passizaiat serena e tranchiglia che chi mai b'aiat zente penende. E a Pisu li pariat chi custa guàrdia lu fit lende in giru nèndeli: "Pro pagare tottu sas ispesas ch'as affrontadu pro custa gara, sas màcchinas nostras deven tribagliare una die intrea a tottu regime!".
Cun custos oriolados pensamentos Pisu s'accroddat in fundu a sa sala, pro iscultare sa gara de sa segunda die, e tiu Giuanne comintzat cantende cust'ottava:
Amigos caros, si ponides mente,   sa malasorte leamus a risu. Chie bi ponet est Antoni Pisu chi de su cumitadu est presidente. Addaghi at bidu inoghe paga zente est diventadu pàllidu in su visu. E b'at a ponner pro custa attrivida su chi s'at balanzadu in totta vida.
E Peppe Sotgiu at risostu:
A Pisu non lu ponet in pidinu e non nde li 'ettan mancu sa barracca; b'est chie s'at bèndidu arveghe e bacca pro emigrare in su lidu latinu. Como chi sun a sa zecca vicinu non tenen milli francos in busciacca. E non fia istadu sutta a sa chijura tottu s'istiu mandighende mura.
Le foto: in alto, Giuanne Seu; qui sopra, tramonto romano e uno scorcio del Parco della Musica di Renzo Piano |
Salve vorrei sapere se qualcuno dei presenti avesse registrato tale gara a Roma e avesse conservato una copia.
Meda boltas nois sardos nos ponimus in conca tantas chimeras, a boltas andan male a boltas andan bene. De su restu semus costrintos prima a organisare e poi a rezire su inari. Eo puru cando app'organisadu s'ultimu incontru nazionale subra su dirittu a s'iscola in su 2001, so paltidu senza unu soddu e aio invitadu meda professores dae su continente e sos collegas narain - Anghele' b'as'a ponner sa liquidasione - Ripondio prontu: -Chi ti faled'unu ciddu!-
M'ammento cuddu poverittu de Da Passano (chi siat gosende in chelu, puru si no bi creiat) chi frimmait tottu sos papiros pro su locale, sos albergos, sas agensias, sos ristorantes e chentu atteros fornidores.
-Già bi la faghes a pagare!- Li ripondio: "Da Passa' non b'est sa liquidasione. Su dipartimentu de istoria no ti lu tocco!- Issu frimmende, frimmende. Pro la finire, su contu fit de 33 milliones.
In coro meu naraio "cust'est bella, una parte mi la giogo". Beh, no b'azis a crere: sa Fundasione 'e su Bancu de Saldigna, su Ministeru de sa Prubbrica Istrusione (ca bi vi Berlusca), s'Ersu, s'Universidade, finza su Dipartimentu (calchi milionzinu) pro la concluere app'incasciadu 33 miliones e mancu unu soddu dae Sa Regione chi s'at leadu sos meritos de sponsor e no at dadu manc'unu soddu. Malaittu su peccadu, narait giagiu Pira. Sa Provvidensia, cudda bella mama chi m'at campadu pro totta sa vida. E sos collegas: -Tando s'es naschidu in camigia!- Nè mudanda nè camigia, mama Provvidensia e santos in Chelu, cuddu suberanu però, no custos de sa terra!. Cuddu poveru Da Passano, cand'at bidu arrivire finza a s'ultimu soddu, m'at giamadu e m'at nadu: -Anghele' mi so devidu tramudare sette oltas- S'iscuru, lu podio cumprendere, fit genovesu, ma de bonu coro. Cando m'ana nadu chi si che fit mortu, l'appo piantu!
Anghelu 'e sa Niera